علیرضا بابائیان امینی

امروزه، کاربرد سازه های فضاکار برای دهانه های بزرگ، تبدیل به یک نیاز شده است. یکی از انواع پرکاربرد سازه های فضاکار، گنبدها هستند. از آنجا که معمولاً سازه های فضاکار برای پوشش فضاهایی به کار می روند که محل تجمع افراد زیادی می باشد، مسئله ی ایمنی در این سازه ها از اهمیت زیادی برخوردار می شود. از سویی دیگر در سال های اخیر زمینه ایمن سازی سازه ها، کاهش انرژی وارده از طرف زمین به سازه با کنترل و اتلاف این انرژی در سازه بسیار مورد توجه قرار گرفته است بطوری که با اتلاف انرژی ورودی به سازه می توان از آسیب رسیدن به اعضای اصلی سازه جلوگیری کرد. یکی از انواع سیستم های اتلاف انرژی غیرفعال سازه ها، میراگر ویسکوز می باشد که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. لذا در این پژوهش به بررسی خرابی پیش رونده در سازه های فضاکار گنبدی دولایه مجهز به میراگر ویسکوز پرداخته می شود. جهت دستیابی به این هدف از سه تیپ مدل سازه فضاکار گنبدی در چهار حالت حذف المان استفاده شده است که هریک تحت زلزله های طبس، منجیل و بم قرار گرفته اند. در انی راستا از نرم افزارهای Formian، Seismosignal و Sap2000 استفاده شده است. روند انجام این پژوهش بدین صورت می باشد که ابتدا سازه فضاکار گنبدی با مشخصات هندسی مورد نظر در نرم افزار مدلسازی وسپس براساس مباحث مقررات ملی ساختمان ایران، طراحی شده اند. سپس سازه های طراحی شده با درنظرگرفتن حالات حذف و اعمال شتاب نگاشت های انتخابی تحت تحلیل دینامیکی غیرخطی قرار گرفت. سپس با توجه به بارهای وارد بر سازه و مدل اعمال آنها و حذف ناگهانی اعضا، پاسخ دینامیکی سیستم(میزان جابه جایی قائم گره بالای عضو محذوف، میزان برش پایه سازه، میزان شتاب افقی ماکزیمم) تعیین گردید. با بررسی نتایج مشاهده گردیدکه باافزایش شعاع سازه فضاکارگنبدی احتمال ایجاد خرابی پیشرونده در سازه افزایش می یابد. همچنین مشاهده شد با خرابی اعضای نزدیک به تاج سازه فضاکارگنبدی احتمال ایجاد خرابی پیشرونده در سازه افزایش می یابد.