میثم معزی

یکی از آلاینده های روغنی محیط زیست، فاضلاب های آشپزخانه ای است که حاوی مخلوط آب و روغن خوارکی به ویژه روغن های سرخ کردنی است. آب تصفیه نشده آزاد شده از رستوران ها عامل اصلی آلودگی نفتی است که تأثیر مخربی بر زندگی آبزیان دارد. روغن موجود در آب باعث مسدود شدن خطوط لوله، پمپ ها و تجهیزات تصفیه می شود و راندمان نیروگاه را کاهش داده و هزینه های نگهداری و بهره برداری بالایی را به دنبال دارد. الیاف طبیعی سلولزی موجود در میوه گیاه استبرق این قابلیت را دارد که با به دام انداختن قطرات رون در شبکه لیفی خود، روغن را به میزان قابل توجهی از آب جدا کند. در این تحقیق، از الیاف سلولزی آب گریز موجود در میوه گیاه استبرق در جداسازی روغن های پخت و پز از فاضلاب های رستوران استفاده شد. برای بررسی ظرفیت جذب روغن، کیت جاذب سلولزی الیاف استبرق در سه تراکم بسته بندی g/cm3 07/0، 09/0 و 1/0 تهیه شد و اثر نحوه قرارگیری الیاف درون کیت (منظم و تصادفی) و سرعت جریان مایع (m3/h 04/0 و 02/0) مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی خواص لیف استبرق از آزمون های طیف سنجی مادون قرمز انتقال فوریه، میکروسکوپ نوری، میکروسکوپ الکترونی روبشی، تجزیه و تحلیل گرماوزنی و پراش اشعه ایکس استفاده شد. ظرفیت جذب روغن توسط لیف با عبور فاضلاب آب و روغن از کیت جاذب و بررسی تغییرات وزنی کیت مورد سنجش قرار گرفت. آزمون ترشوندگی نشان داد که الیاف میوه استبرق، الیافی آب گریز با زاویه تماس قطره آب با سطح لیف حدود 140 درجه است. نتایج طیف سنجی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نیز مؤید آب گریزی سطح لیف ناشی از پوشش واکسی یا پارافینی و همواری سطح است. تصاویر میکروسکوپی بیانگر استوانه توخالی بودن لیف استبرق با دیواره نازک و کانال قطور است به طوری که حدود 90 درصد حجم لیف را کانال تشکیل می دهد. الیاف استبرق، الیاف نیمه بلوری با درصد بلورینگی حدود 57 درصد است که قابلیت پایداری حرارتی تا دمای 260 درجه سانتی گراد را داراست. نتایج ظرفیت جذب روغن نشان داد که کیت جاذب تهیه شده از الیاف میوه استبرق در سرعت جریان پایین فاضلاب، قابلیت جذب روغن بیشتری نسبت به جریان با سرعت بالا دارد. از طرفی نحوه قرارگیری الیاف درون کیت جاذب حائز اهمیت است به طوری که مرتب و منظم قرار گرفتن الیاف در راستای مسیر جریان فاضلاب، موجب جذب روغن بیشتری نسبت به الیاف دره