مهدی سلطانی

پدی ِ د آوردن آثار هنری معموال سیاسیـ اجتماعی و حامیانی است که امکانات مالی و پشتیبانی الزم برای تحقق آن را فراهم آورند. این قاعده دربارۀ معماری بیش از هر هنر دیگری مصداق دارد؛ زیرا اگر سرودن منظومهای گاهی در تنگدستی و پریشان احوالی و بهرغم اوضاع نامساعد زمانه میسر بوده باشد، چنین تصوری دربارۀ پدید آوردن آثار معماری کمابیش محال است. به گواه تاریخ، آثار معماری جز با حمایت حامیای که عزم ایجاد بنا یا مجموعه یا شهری را داشته باشد و امکانات مادی و معنوی الزم برای آن را فراهم َ آورد ممکن نشده است. حتی ساختن خانهای روستایی نیز نیازمند کسی بود که مال و امکانات کافی، ولو اندک، داشته باشد و بنّایی در دسترس داشته باشد یا خود بتواند بنا را برآورد. هرچه آثار بزرگتر و عمومیتر میشد، یا هرچه فاخرتر و مجللتر بود، نیاز بیشتری به حمایت مالی و اوضاع پایدار اجتماعی داشت. از این رو، آثار معماری، بهویژه آثار فاخر، محصول تعامل معمار و دیگر عوامل معماری، حامی، و اقسام سیاقهای اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی، و تاریخی است.