سمیه ملایی

زلزله و انفجار ازجمله نیروهای دینامیکی مخرب می باشندکه بدلیل وابسته بودن به زمان و از طرفی ماهیت ضربه گونه، می توانند موجب ایجادخرابی های شدید در سازه شوند. انفجارتاسیسات الکتریکی و مکانیکی موجود در ساختمان ها بعنوان پیامدی نامطلوب از زلزله و یا بالعکس، ایجاد زمین لرزه های القایی در پی انفجارهای مهیب، اهمیت بررسی اثر همزمانی بارهای لرزه ای و ضربه ای را نشان می دهد. همچنین، توجه به تفاوت ماهیتی بار انفجار و زلزله و مشکلات مربوط به آزمایش های عملی و یا حتی مدل سازی همزمان این دو حالت موجب شده تحقیقات در این زمینه بسیار اندک باشد که اهمیت ورود به این موضوع را دوچندان می کند. در این پژوهش تلاش شده که توسط نرم افزار اجزای محدود ABAQUS و با استفاده از حلگر صریح این نرم افزار، در یک قاب بتن مسلح دوبعدی سه طبقه و سه دهانه که به مقیاس یک سوم کوچک تر شده است، دوازده سناریوی مختلف هم زمانی بار زلزله و انفجار مدل سازی و تحلیل شود. هدف این است که بحرانی ترین حالت هم زمانی این دو نوع بار مشخص گردد. وجه تمایز حالت های مدل سازی شده عبارتند از زمان وقوع انفجار که شامل انفجار در قبل و یا حین زمین لرزه می باشد، راستای اثر زلزله و انفجار که شامل متعامد و یا هم راستابودن این دو بار بر سازه ی مورد آزمایش می باشد و محل وقوع انفجار که شامل انفجار در وجه روبرویی، جانبی و یا داخل قاب است. مهم ترین یافته ها نشان می دهد که در هر سه حالت انفجار روبروی قاب، انفجار جانبی و انفجار داخلی در حالتی که بار زلزله و انفجار نسبت به هم متعامد هستند نسبت به حالتی که هم راستا هستند آسیب بیشتری به سازه وارد می شود. آسیب های ناشی از وقوع انفجار در انفجار روبرویی عمدتا متوجه ستون ها و پای ستون، آسیب های ناشی از انفجار جانبی متوجه تیرها و در نهایت، آسیب های ناشی از انفجار داخلی، متوجه تیرها و ستون هایی است که بر محل قرارگیری ماده منفجره محیط هستند. در میان سناریوهایی که در آن ها انفجار در زمان جنبش نیرومند زمین لرزه اتفاق می افتد نسبت به سناریوهایی که درآن ها انفجار قبل از زلزله رخ می دهد بحرانی تر بوده و آسیب بیشتری به سازه وارد می آورد.