سمیه ملایی

زلزله و انفجار ازجمله نیروهای دینامیکی مخرب می باشندکه بدلیل وابسته بودن به زمان و از طرفی ماهیت ضربه گونه، می توانند موجب ایجادخرابی های شدید در سازه شوند. انفجارتاسیسات الکتریکی و مکانیکی موجود در ساختمان ها بعنوان پیامدی نامطلوب از زلزله و یا بالعکس، ایجاد زمین لرزه های القایی در پی انفجارهای مهیب، اهمیت بررسی اثر همزمانی بارهای لرزه ای و ضربه ای را بخوبی نشان می دهد. همچنین، توجه به تفاوت ماهیتی بار انفجار و زلزله و مشکلات مربوط به مدل سازی همزمان این دو حالت موجب شده تحقیقات در این زمینه بسیار اندک باشد که اهمیت ورود به این موضوع را دوچندان می کند. لذا در این پژوهش تلاش شده که توسط نرم افزار مدل سازی اجزای محدود ABAQUS و با استفاده از حلگر صریح این نرم افزار، در یک قاب بتن مسلح دوبعدی سه طبقه و سه دهانه که به مقیاس یک سوم کوچک تر شده است، دوازده سناریوی مختلف هم زمانی بار زلزله و انفجار مدل سازی شده و بحرانی ترین حالت هم زمانی دو بار مشخص گردد. وجه تمایز حالت های مدل سازی شده عبارتند از زمان وقوع انفجار که شامل انفجار در قبل و یا حین زمین لرزه می باشد، راستای زلزله و انفجار که شامل متعامد و یا هم راستابودن این دو بار بر سازه ی مورد آزمایش می باشد و محل وقوع انفجار که شامل انفجار در وجه روبرویی، جانبی و یا داخل قاب می باشد. بررسی نتایج تحلیل ها نشان می دهد که در هر سه حالت انفجار روبروی قاب، انفجار جانبی و انفجار داخلی در حالتی که بار زلزله و انفجار نسبت به هم متعامد هستند نسبت به حالتی که هم راستا هستند آسیب بیشتری به سازه وارد می شود. آسیب های ناشی از وقوع انفجار در انفجار روبرویی عمدتا متوجه ستون ها و پای ستون، آسیب های ناشی از انفجار جانبی متوجه تیرها و در نهایت، آسیب های ناشی از انفجار داخلی، متوجه تیرها و ستون هایی است که بر محل قرارگیری ماده منفجره محیط هستند. در میان سناریوهایی که در آن ها انفجار در زمان جنبش نیرومند زمین لرزه اتفاق می افتد نسبت به سناریوهایی که درآن ها انفجار قبل از زلزله رخ می دهد بحرانی تر بوده و آسیب بیشتری به سازه وارد می آورد.