محمدعلی مهتدی بناب

سالانه چندین مورد شکست خطوط لوله نفت و گاز در سرتاسر جهان گزارش میشود. از عمده ترین دلایل تخریب خطوط لوله میتوان به شکست در اثر ترک خوردگی تنشی، ترک خوردگی ناشی از القای هیدروژن، خستگی خوردگی و غیره اشاره کرد. راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از شکست خطوط لوله اتخاد شده است اما در اکثر مواقع این روش ها به اندازه کافی موثر نیستند. برای بهبود عمر خطوط لوله نفت و گاز از یک رویکرد جدید بر پایه کنترل ریزساختار، بافت کریستالوگرافی و مرز دانه استفاده می شود که با نام مهندسی بافت یا مهندسی مرزدانه شناخته میشود. نتایج به دست آمده از مطالعات بافت ها در این روش نشان میدهد که در ترک خوردگی تنشی بین مرزدانه مرزهای زاویه کم و مرزهای خاص CSL،∑11 و ∑13b و احتمالا ∑5 مقاوم در برابر ترک هستند در حالی که مرزدانه های زاویه ای تصادفی حساس به ترک خوردگی هستند. هم چنین مطالعات ماکرو بافت و میکروبافت تایید میکنند که بافت بلور بر چگونگی ترک خوردگی تنشی مرزدانه ای فولاد خط لوله تاثیر میگذارد. مرزهای {110}|| RP و تا حدی دانه های بافتی {111}|| RP که مربوط به محور چرخش > 110<و > 111< می شوند، مقاومت بالا به ترک خوردگی تنشی مرزدانه ای را در بر می گیرند در حالی که مرزهای دانه های بافتی {100} || RP بیشترین حساسیت را دارند. در این مقاله به بررسی بافتهای مقاوم در برابر ترک خوردگی تنشی و حساس به ترک خوردگی تنشی پرداخته شده است.