تفاوت های موجود در معماری بومی مناطق مختلف می تواند ناشی از تفاوتهای اقلیمی، جغرافیایی، شیوه معیشت و یا عوامل اجتماعی0 فرهنگی و عوامل زیبایی شناسانه باشد. در واقع می توان گفت معماری بومی حاصل تعامل مولفه های ذکر شده است. میزان تاثیر گذاری هر یک از عوامل ذکر شده در مناطق مختلف بسته به شرایط می تواند متفاوت باشد. در این نوشتار دو نمونه از مسکن روستایی و شهری در آذربایجان شرقی(اقلیم سرد و خشک) مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفت. خانه های تاریخی باز مانده از دوره قاجار شهر تبریز به عنوان مسکن حداکثر شهری و بناهای روستای توتاخانه که در یک دامنه شیبدار رو به جنوب شکل گرفته به عنوان مسکن حداقل روستایی انتخاب شدند. میزان و نحوه تاثیرگذاری هرکدام از مولفه های ذکر شده در این دو نمونه مسکن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه ای که به دست آمد این بود که در ثابتات پلان و نمای مسکن حداکثری شهری شهر تبریز ریشه های فرهنگی و اقلیمی بارزتر است ولی در عناصر ثابت مسکن حداقل روستایی منشا جغرافیایی، معیشتی (اقتصادی) و اقلیمی بارزتر است.
