وحید فرهنگ مهر

پیشگفتار مؤلفان تحلیل اگزرژی روشی است که از قوانین پایستگی جرم و انرژی همراه با قانون دوم ترمودینامیک برای تحلیل، طراحی و بهبود انرژی و سیستم های دیگر استفاده می کند. روش اگزرژی وسیله ای مفید برای پیشبرد هدف استفاده کارآمدتر از منبع انرژی است و این امکان را فراهم می سازد که محل ها، گونه ها و مقادیر تلفات (انرژی) را شناسایی، و بازده های معنی دار را تعیین کند. درخلال دو دهۀ گذشته ما شاهد تغییرات انقلابی در مسیر مطالعات و تحقیقات ترمودینامیکی بوده ایم. روش تحلیل اگزرژی، کمینه سازی آنتروپی و گرما اقتصادی یکی از شکل های نمایان و محرز این تغییر است. امروزه تأکید زیادی روی جنبه های اگزرژی سیستم ها و فرایندها می شود. درحال حاضر، روی تحلیل سیستم و بهینه سازی ترمودینامیکی، نه تنها در مسیر اصلی مهندسی بلکه در فیزیک، زیست شناسی، اقتصاد و مدیریت تأکید می شود. به عنوان نتیجۀ این تغییرات و پیشرفت های اخیر، شاهد فراتر رفتن اگزرژی از حوزۀ ترمودینامیک و تبدیل آن به رشته ای جدید و متمایز، به دلیل ماهیت میان رشته ای آن به عنوان هم آمیزی انرژی، محیط زیست و توسعۀ پایدار هستیم. این نوشتار کتابی درسی ـ پژوهشی است، بنابراین دارای ویژگی های عملی در قالبی قابل استفاده است که غالباً در کتاب های درسی دانشگاهی دیده نمی شود. این کتاب اساساً برای استفادۀ دانشجویان در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در چندین رشتۀ مهندسی و غیرمهندسی و به عنوان ابزاری ضروری برای متخصصان نوشته شده است. به اصول نظری و تحلیلی در سراسر این کتاب جامع، با ارائۀ شیوه های جدید، مدل ها و کاربردها به همراه مطالب تکمیلی و اطلاعات جدید در این زمینه تأکید شده است. پوشش مطالب گسترده است و حجم اطلاعات و داده های ارائه شده برای دوره های آموزشی مربوط به اگزرژی و یا به عنوان تکمیل کننده برای دوره های آموزشی انرژی، محیط زیست و توسعۀ پایدار، حتی در صورت بررسی کامل، کفایت می کند. به باور ما، این کتاب برای دانشجویان و استادان و همچنین افراد و سازمان هایی که به اگزرژی و کاربردهای آن در سیستم های مختلف موجود در حوزه های گوناگون علاقه مندند، اهمیت دارد. همچنین، این کتاب مرجعی ارزشمند و خواندنی برای افرادی است که مشتاق یادگیری دربارۀ اگزرژی هستند. فصل مقدماتی به مفاهیم کلی، اصول بنیادین و جنبه های اساسی ترمودینامیک، انرژی، آنتروپی و اگزرژی می پ