عنوان	طراحی فراگیر در مراکز توانبخشی به‌عنوان ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی شهری
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها	طراحی فراگیر، عدالت اجتماعی شهری، توانبخشی، حقوق شهروندی، دسترس‌پذیری
چکیده	عدالت اجتماعی شهری زمانی محقق می‌شود که تمامی شهروندان، فارغ از وضعیت جسمانی یا توانایی‌های فردی، فرصت برابر برای استفاده از فضاها و امکانات شهری داشته باشند. افراد دارای معلولیت جسمی–حرکتی به دلیل وجود موانع کالبدی و اجتماعی، بیش از دیگران در معرض محرومیت از حقوق شهروندی قرار دارند. طراحی فراگیر به‌عنوان رویکردی نوین در معماری و شهرسازی، با تأکید بر دسترس‌پذیری و حذف موانع فضایی، می‌تواند ابزاری کارآمد برای تحقق عدالت اجتماعی در شهرها باشد. این پژوهش با رویکرد توصیفی–تحلیلی، ضمن مرور مبانی نظری عدالت فضایی و طراحی فراگیر، نمونه‌های داخلی و خارجی مراکز توانبخشی را بررسی کرده و نتیجه می‌گیرد که در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، اجرای فراگیر این اصول در مقیاس شهری با محدودیت‌های اقتصادی و مدیریتی مواجه است. از این رو، تمرکز بر مراکز توانبخشی می‌تواند راهبردی عملی برای تحقق عدالت اجتماعی شهری باشد. یافته‌ها نشان می‌دهد که تلفیق ابعاد کالبدی، ادراکی و عملکردی در طراحی مراکز توانبخشی، نه‌تنها موجب بهبود کیفیت خدمات درمانی، بلکه سبب ارتقای مشارکت اجتماعی و تحقق عدالت فضایی خواهد شد.
پژوهشگران	مهدی سلطانی (نفر دوم)، ارمین دخت نوتاش سنگتراش (نفر اول)